Kanser ilacının da sahtesini yaptık

Her şey ABDʹnin en büyük sağlık otoritesi olan Gıda ve İlaç Kurumu (FDA) tarafından şubat ayının ortasında yapılan açıklama ile başladı. FDA, California, Illinois ve Teksas eyaletlerindeki bazı klinikler tarafından hastalara verilen kanser ilacı Avastinʹin sahte olduğunu tespit ettiklerini açıkladı ve bu ilacı kullanan milyonlarca Amerikalıʹya dikkat etmeleri uyarısını yaptı. Ayrıca ilacın üreticisi olan dünyaca ünlü Roche firmasına da "Dikkatli ol" denildi.

Aynı günlerde Türkiyeʹde Emniyet Müdürlüğü tarafından yapılan bir başka açıklama ise tüm gözlerin Türkiyeʹye çevrilmesine sebep oldu. Emniyet Müdürlüğü, "İstanbulʹda yapılan baskınlarda onlarca kutu sahte Avastin ilacı bulunduğunu ve konuyla ilgili olarak Roche Türkiyeʹye bilgi verildiğini" duyurdu. İlaçların üzerinde Avastinʹin Türkiyeʹdeki satış ismi olan Altuzan markası yer alıyordu. Bu detay çok önemliydi. Çünkü ABDʹdeki uyarıya konu olan sahte ilaçlar da Avastinʹin Türkiyeʹdeki satış ismi olan Altuzan adını taşıyordu. Konuyla ilgili hemen soruşturma başlatıldı.

Reuters haber ajansı dün sahte ilaç paniğiyle ilgili olarak yayımladığı geniş haberde Ortadoğu, Avrupa ve ABDʹde satılan sahte kanser ilacının, Mısırlı bir aracı tarafından Türkiyeʹde satın alındığının ortaya çıktığını belirtti. SAWA isimli Mısır firması için çalışan Milad Kemal Ayad isimli aracı işadamı, Reutersʹa, 167 kutu ilacı Türkiyeʹdeki Suriyeli bir işadamından aldığını söyledi. Ayad, bunları alırken ilaçların sahte olduğunu bilmediğini de öne sürdü. Soruşturmada ilacın İstanbulʹdan çıkış yapmasının ardından Suriyeli ve Mısırlı aracılar ile İsviçre, Danimarka, İngiltereve ABDʹye ulaştığı tespit edildi. ABDʹdeki dağıtımı yapan şirketin ise Montana Healthcare Solutions isimli Barbados adalarına kayıtlı bir paravan şirket olduğu anlaşıldı. Mısırlı aracı Türkiyeʹde ilacın asıl dağıtımını yapan şirketi ya da kişileri ise tanımadığını iddia etti. Roche daha önce de yüksek fiyatlı bu kanser ilacının sahteleri konusunda kendilerine bilgi ulaştığını, Suriye ve Çinʹde benzer sahte Avastin ilaçlarının ele geçirildiğini vurguladı.

İlacın içerdeği "Bevacizumab" etken maddesi, kanser tedavisinde kullanılan bir monoklonal antikor. Roche ve Genentech firmaları tarafından geliştirilen Altuzan kanser ilacının 100 miligramlık olanı 714.07 TL, 400 miligramı 2 bin 839 TLʹden eczanelerde satılıyor. SGK, raporlu hastaların ilacını karşılıyor. Türkiyeʹde Altuzan ismiyle satılan ilacın, bazı internet sitelerinde normal satış fiyatının yarısından da düşük fiyata satıldığı görüldü. İngiltere ve ABD merkezli olduğu görülen bu sitelerde normalde sadece Türkiyeʹde bu isimle satılması gereken Avastin ilacı Altuzan markası altında 690 dolardan (1170 TL) satılıyor. Ancak sitelerin görüntüsünden bile satılan ilacın sahte olduğunu anlamak mümkün.

Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Farmakoloji öğretim üyesi Prof. Dr. Atila Karaalp, "İçinde etken madde olmadığı için ilacı kullanan hastaya zarar vermez, ama faydası da olmaz" dedi. Türk Farmakoloji Derneği Klinik Farmakoloji Çalışma Grubu Başkanı Prof. Dr. Ahmet Akıcı ise, "Türkiyeʹde artık Karekod ilaç takip sistemi ile sahtekârlıklar bir nevi önleniyor, ancak böylesi pahalı ilaçlar bir şekilde maalesef yine piyasaya sürülüyor" dedi.

Klinik Farmakoloji Derneği Başkanı Prof. Dr. Cankat Tolunay: "Türkiyeʹde bir çok ilacın sahtesi mecvut. Üretici firma Rochʹun bu ilacın sahtesinden nasıl ayırt edilebileceği ile ilgili bilgi vermesi gerekiyor. Çünkü ilaçların üzerindeki barkodların bile sahtesi yapılıyor. Bu bir cinayettir. Bir hastayı ha tabancayla vurmuşsunuz, ha ilaçla öldürmüşsünüz."

Roche sözcüsü Charlotte Arnold, yılda 6 milyar dolarlık satış yapan ilacın sahtelerini içeren şişelerin ülkenin dört bir yanındaki sağlık merkezlerine dağıtıldığını belirterek, "Ancak elimizde kaç tane dağıtıldığına dair bir kesin veri yok" dedi. Sahte ilaçlar üzerinde ilacın ortak üreticisi olan "Genentech"in damgasının olmadığını söyleyen Arnold, FDA ile ortaklaşa çalışarak piyasada kaç adet sahte şişe olduğunu belirleyeceklerini de sözlerine ekledi.

Altuzan isimli kanser ilacının Sağlık Bakanlığı onaylı olduğunu ve SGK tarafından ödendiğini söyleyen Roche Türkiye yetkilileri ise, piyasada ilaç sıkıntısı olmadığını, pahalı olduğu için kötü niyetli kişilerin vatandaşı dolandırma amacıyla piyasaya sahtesinin sürmüş olabileceklerini, konuyla ilgili araştırma yapıldığını açıkladı.