Türkiye'deki Konut Alımları Azalıyor: Fiyat Artışları ve Limit Yükselmesi Etkili Oluyor

Türkiye'deki gayrimenkul alımlarında yabancıların azalmasına karşın, Türk vatandaşlarının yurtdışı gayrimenkul alımları hızla artıyor.

Gayrimenkul fiyatları Türkiye'de enflasyonun gerisinde kalırken, varlıklı bireyler yurtdışı gayrimenkullere yatırım yapmayı tercih ediyor ve bu durum ülkeden döviz çıkışına sebep oluyor.

Merkez Bankası (TCMB) verilerine göre, yerli yatırımcıların yurtdışı gayrimenkul yatırımları Mart 2024'te 298 milyon dolarla aylık bazda rekor seviyeye ulaştı.

İlk üç aylık dönemler için, pandemi öncesinde 2019'da 74 milyon dolar, 2020'de 99 milyon dolar, 2021'de 126 milyon dolar, 2022'de 97 milyon dolar, 2023'te ise 368 milyon dolar olan yurt dışı gayrimenkul yatırımları, 2024'te %62'lik bir artışla 597 milyon dolara yükseldi.

Bir Yılda 2,3 Milyar Doları Aştı

Türk vatandaşlarının yurtdışı gayrimenkul alımları Nisan 2023-Mart 2024 dönemindeki son 12 ayda da 2 milyar 315 milyon doları aşarak rekor bir seviyeye ulaştı.

Yurtdışı gayrimenkul yatırımları, 2023'te bir önceki yıla göre %163,7'lik bir artışla 2 milyar 86 milyon doları aşarak rekor seviyeye ulaşmıştı.

Türk vatandaşlarının yurtdışı gayrimenkul yatırımları 2020'de 282 milyon dolar, 2021'de 526 milyon dolar ve 2022'de 791 milyon dolar seviyelerinde gerçekleşmişti.

Türklerin yurtdışı gayrimenkul yatırımlarının ülkelere göre dağılımı TCMB verilerinde bulunmamaktadır, ancak Türk yatırımcıların genel yurtdışı doğrudan yatırımlarının ülke bazlı dağılımına ulaşmak mümkündür.

Gayrimenkul yatırımları artarken, Türk yatırımcıların Yunanistan'a doğrudan yatırımı 2021'de 21 milyon dolar iken, 2022'de 52 milyon dolar olarak gerçekleşmişti. Bu rakam 2023'te 203 milyon dolara yükselerek dörde katlanmıştı.

Yunanistan gibi Türk yatırımcıların gayrimenkul alımlarıyla altın vize başvurularına odaklandığı Portekiz'de ise, söz konusu doğrudan yatırım rakamı 2022'de 13 milyon dolar iken, 2023'te 159 milyon dolara yükselerek dikkat çekmişti.

Türk yatırımcıların doğrudan yatırımlarında 2022'den 2023'e İtalya'ya olan yatırım miktarı 26 milyon dolardan 112 milyon dolara, İspanya'ya olan yatırım miktarı 39 milyon dolardan 89 milyon dolara, İngiltere'ye olan yatırım miktarı ise 211 milyon dolardan 513 milyon dolara yükselmişti.

Yabancılara Konut Satışı Azaldı

TÜİK verilerine göre, yabancılara yapılan konut satışları 2023 yılında bir önceki yıla göre %48,1 azalarak 35 bin 5'e düştü. Bu rakam, 2017 sonrasındaki altı yılın en düşük seviyesi olarak kaydedildi.

2022'de %4,5 olan toplam konut satışları içinde yabancılara yapılan konut satışının payı, 2023'te %2,9'a geriledi.

Gayrimenkul kaleminde 2022'de 6 milyar 273 milyon dolarla rekor kıran net yabancı girişi, 2023'te %43,3'lük bir düşüşle 3 milyar 560 milyon dolara geriledi.

Yabancılara yapılan konut satışları 2024'ün Ocak-Mart döneminde ise bir önceki yılın aynı dönemine göre %48,0 azalarak 5 bin 685'e geriledi.

Yabancıların Türkiye'deki net gayrimenkul yatırımı da 2024'ün ilk çeyreğinde geçen senenin aynı dönemine göre %41,9 düşüşle milyon dolara geriledi.

Vatandaşlık için gayrimenkul alımlarında gerekli olan fiyat, Eylül 2018'den itibaren 1 milyon dolardan 250 bine düşürülmüş, gelen tepkilerin üzerine 13 Haziran 2022'de 400 bin dolara çıkarılmıştı.

16 Ekim 2023 tarihinden itibaren ise yabancıların ikamet izni alabilmek için alacakları taşınmazlarda 75 bin dolar olan alt sınır 200 bin dolara çıkarılmıştı.

Uzmanlar, Türkiye'de dolar bazında fiyatların çok yükselmesi, deprem riski, vatandaşlık ve ikamet izni için gerekli limitlerin yükseltilmesi gibi sebeplerle yabancıların konut alımında düşüş olduğuna dikkat çekiyor.