Belediyelere genel bütçe vergilerinden pay

AK Parti Grup Başkanvekili Nihat Ergün ve arkadaşlarınca hazırlanan İl Özel İdarelerine ve Belediyelere Genel Bütçe Vergi Gelirlerinden Pay Verilmesi Hakkında Kanun Teklifine göre, il özel idareleri ve belediyelere, genel bütçe vergi gelirleri tahsilatı toplamı üzerinden pay verilecek. Pay, genel bütçe vergi gelirleri tahsilatı toplamından, vergi iadeleri düşüldükten sonra kalan net tutar üzerinden hesaplanacak.

Genel bütçe vergi gelirleri tahsilatı toplamının yüzde 2,90ʹı belediyelere, yüzde 2,65ʹi büyükşehir ilçe belediyelerine ve yüzde 1,15ʹi il özel idarelerine ayrılacak.

Büyükşehir belediye sınırları içinde yapılan genel bütçe vergi gelirleri tahsilatı toplamının yüzde 5ʹi ile genel bütçe vergi gelirleri tahsilatı toplamı üzerinden ilçe belediyelerine ayrılan payların yüzde 30ʹu, büyükşehir belediyesinin payı olacak.

Bakanlar Kurulu, bu oranları 2 katına kadar artırabilecek veya indirebilecek.

Paylar, Maliye Bakanlığı tarafından aylık olarak hesaplanacak. Maliye Bakanlığı büyükşehir belediye paylarını, teklifte belirtilen esaslara göre paylaştıracak, bu belediyelere doğrudan, il özel idareleri ve diğer belediyelerin paylarını ise ilgili idarelere aktarılmak üzere, tahsil edilen ayı takip eden ayın sonuna kadar İller Bankasına aktaracak.

Belediye ve il özel idare paylarını, belirtilen süreler içinde ilgili idarelerin hesaplarına yatırmayan sorumluların, 5 maaş tutarı kadar aylıkları kesilecek.

ʹʹBAŞKA KRİTERLER DE ESAS ALINACAKʹʹ

Teklif, genel bütçe vergi gelirlerinin dağıtımında, nüfus kriterinin yanında, başka kriterlerin de esas alınmasını öngörüyor.

Pay dağıtımında nüfus kriterinin ağırlığı yüzde 60 olacak, ilin yüzölçümü yüzde 10, ilin kırsal alan nüfusu yüzde 15 ve illerin gelişmişlik endeksinin yüzde 15 oranında bir ağırlığa sahip olacak.

Gelişmişlik endeksinde, Devlet Planlama Teşkilatınca tespit edilen en son endeks esas alınacak. Bu endeksin kullanımında, iller gelişmişlik katsayılarına göre en az gelişmiş ilden en çok gelişmiş ile doğru ve eşit sayıda ili içeren 5 gruba ayrılacak. İllerin eşit sayıda 5 gruba ayrılmasında eşitliği bozan il son gruba eklenecek.

Bu gruplandırma çerçevesinde gelişmişlik endeksine göre dağıtılacak miktarın yüzde 23ʹü 1. gruba, yüzde 21ʹi 2. gruba, yüzde 20ʹsi 3. gruba, yüzde 19ʹu 4. gruba ve yüzde 17ʹsi 5. gruba tahsis edilecek. Bu tahsisat, her grup içinde, gruba giren illerin nüfuslarına göre dağıtılacak.

Yüzde 2,65ʹlik büyükşehir ilçe belediyeleri payı, nüfus esasına göre dağıtılacak. Hesaplanan tutardan yüzde 30ʹluk büyükşehir belediyesi payı ayrıldıktan sonra, kalan miktar büyükşehir ilçe belediyelerinin hesabına İller Bankası tarafından aktarılacak.

Büyükşehir sınırları içinde toplanan genel bütçe vergi gelirlerinden ayrılan yüzde 5ʹlik büyükşehir belediye payının yüzde 70ʹi, doğrudan ilgili büyükşehir belediyesi hesabına aktarılacak ve kalan yüzde 30ʹluk kısmı ise büyükşehir belediyeleri arasında nüfus esasına göre dağıtılacak.

Büyükşehir belediye payları, bir önceki yılda aylık olarak tahakkuk eden tutarların yüzde 40ʹından fazla olamayacak. Fazla olan tutarlar, artış oranı yüzde 40ʹdan az olan belediyelere bu oranı aşmamak üzere dağıtılacak.

Bakanlar Kurulu bu oranları 2 katına kadar artırmaya veya kanuni haddine indirmeye yetkili olacak.

KAPATILAN BELEDİYELERDEN PAY VERİLMESİ

Kaldırılan Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğünün taşra teşkilatının devirlerinin yapıldığı büyükşehir belediyeleri ve il özel idarelerine 5 yıl süreyle ek ödenek verilecek. Bu süre, Bakanlar Kurulu kararıyla 5 yıla kadar daha uzatılabilecek.

Teklif, büyükşehir belediyelerine, tüzel kişiliği ilk mahalli idareler genel seçiminde sona erecek ilçe ve ilk kademe belediyelerinden pay verilmesini de düzenliyor. Bu ilçe ve ilk kademe belediyelerine, genel bütçe vergi gelirleri tahsilatı toplamı üzerinden ayrılan yüzde 30ʹluk pay, büyükşehir belediyelerine aktarılmaya devam edecek.

Buna göre, genel bütçe vergi gelirlerinden belediye ayrılan payın yüzde 80ʹlik kısmı belediyelerin nüfusuna, yüzde 20ʹlik kısmı ise gelişmişlik endeksine göre İller Bankası tarafından belediyelere dağıtılacak.

DENKLEŞTİRME ÖDENEĞİ GETİRİLİYOR

Teklifle, belediyelere dağıtılan kaynakların bir kısmının amacı doğrultusunda kullanılmaması ve kaynak israfına yol açılması nedeniyle, mahalli idarelere yardım yapılmak üzere çeşitli bakanlık ve kuruluş bütçelerine konulan ödenekler kaldırılıyor; bunun yerine, Maliye Bakanlığı bütçesine, ʹʹDenkleştirme ödeneğiʹʹ adı altında ödenek konuluyor.

Kesinleşmiş en son genel bütçe vergi gelirleri tahsilatı toplamının 1000ʹde biri, Maliye Bakanlığı bütçesine denkleştirme ödeneği olarak konulacak. Maliye Bakanlığı, bu ödeneği, mart ve temmuz aylarında 2 eşit taksit halinde dağıtılmak üzere İller Bankası hesabına aktaracak. Bu ödeneğin yüzde 6Oʹı nüfusu 5 bine kadar olan belediyelere, yüzde 40ʹı ise nüfusu 5 bin 1-9 bin 999 arasında olan belediyelere eşit şekilde dağıtılacak.

Bu ödenek dışında, mahalli idarelere yardım amacıyla, bakanlıklar ile bağlı ve ilgili kurum ve kuruluşların bütçelerine pay, fon veya özel hesap gibi adlarla başka bir ödenek konulamayacak.

KESİNTİLER

İl özel idareleri ve belediyeler ile bu idarelere bağlı kuruluşların; devlete olan borçları, Hazine alacağı niteliğindeki borçları, İller Bankasına olan borçları ile sosyal güvenlik kuruluşlarına olan borçları, belediyelere her ay genel bütçe vergi gelirleri tahsilatı toplamı üzerinden ayrılacak tutardan Maliye Bakanlığı veya İller Bankası tarafından kesinti yapılarak alacaklı idarelere ödenecek.

İl özel idareleri ve belediyeler ile bunların bağlı kuruluşları tarafından kanuni süresinde bildirilen sosyal güvenlik primleri ile emekli kesenekleri, bu idareler adına genel bütçe vergi gelirleri tahsilatından ayrılan paylardan yapılacak tüm kesintilerden Maliye Bakanlığı veya İller Bankası tarafından kesilerek ilgili idarelere aktarılacak. Bu şekilde tahsil edilen primler, vade tarihinde tahsil edilmiş sayılacak. Kesinti yoluyla tahsil edilemeyen primlerin, kesintinin yapılması gereken ay içinde ilgili idareler tarafından ödenmesi halinde, tahsil edilen tutara ayrıca gecikme zammı hesaplanmayacak.

Genel bütçe vergi gelirleri tahsilatı toplamı üzerinden, il özel idareleri ve belediyeler adına aylık olarak ayrılacak tutardan, alacaklı idarelerin talebi üzerine yapılacak kesintilerin toplamı, hiçbir şekilde ayrılan tutarların toplamının yüzde 40ʹını aşamayacak.

Teklifle, vergi iadeleri hariç olmak üzere pay matrahına dahil edilmeyen bazı gelirler de pay hesabına katılıyor. Buna göre, petrol ürünleri üzerinden alınan özel tüketim vergisinin tamamı, motorlu taşıtlardan alınan özel tüketim vergisinin yüzde 28ʹi, alkollü ve gazlı içeceklerden alınan özel tüketim vergisinin yüzde 6Oʹı, Özel İletişim Vergisi, Şans Oyunları Vergisi ve Özel İşlem Vergisinin tamamı havuza dahil edilecek.